Tuesday, July 7, 2015

Những thế hệ người Việt đầu tiên định cư trên đất Thái lan (phần 1)

Một quầy hàng Việt Nam ở Bangkok  trong ngày giáp Tết
Một quầy hàng Việt Nam ở Bangkok trong ngày giáp Tết
vdeltacraft.com
Lâu nay tại Thái Lan có nhiều người Việt đến sinh sống. Vậy họ bắt đầu đến xứ Thái này từ bao giờ?

Thông tín viên Anh Vũ có loạt bài tìm hiểu về vấn đề này.

Trong phần thứ đầu, Anh Vũ sẽ giới thiệu về cuộc sống của thế hệ người Việt thứ nhất, đó là những người theo Chúa Nguyễn Ánh chạy lánh nạn và các Giáo dân Công giáo ra đi do chính sách cấm đạo dưới triều Nguyễn vào thế kỷ thứ XVIII.

Theo các tài liệu lịch sử thì cộng đồng người VN đến Thái Lan định cư chính thức vào khoảng thế kỷ thứ XVIII, bằng nhiều lý do và nhiều con đường khác nhau.

Nói về nguồn gốc của những thế hệ người VN đầu tiên sang định cư ở Thái lan, nhà giáo Đào Trọng Lý, nguyên Chủ tịch Hội Việt kiều tỉnh Nakorn Phanom, Thái lan nói với chúng tôi:

“Người VN sang Thái định cư thế hệ đầu có 03 giai đoạn tất cả. Một là thời kỳ chạy theo Vua Gia Long, thứ 2 là thời kỳ bài trừ tôn giáo Thiên Chúa giáo ở VN khiến bà con theo Thiên Chúa giáo phải chạy trốn và thứ 3 là thế hệ những người chạy trốn chiến tranh thế giới thứ II. Đấy là 3 giai đoạn chính.”

Nói về sự hình thành của cộng đồng những người VN đầu tiên cư trú chính thức ở Thái lan, Thạc sĩ Sử học Apha Phinaphasid, một người Thái gốc Việt cho biết: vào giai đoạn 1783 -1784 Chúa Nguyễn Ánh có đưa đoàn tùy tùng và thân nhân của mình sang lánh nạn ở Bangkok của Vương quốc Xiêm. Đến năm 1887 Chúa Nguyễn Ánh và đoàn tùy tùng quyết định trở về VN, song phía Vua Xiêm đã yêu cầu phải để số người Việt ở lại làm con tin. Bà nói với chúng tôi:

“Liên quan đến vấn đề đàn áp đạo Thiên chúa ở VN thời kỳ trước đây khoảng 200 năm phải không? Trong lịch sử, quốc gia Duôn (VN ngày nay) đã có mối bang giao gắn kết với Vương quốc Xiêm. Vào khoảng năm 2377 (Phật lịch) Vua Xiêm Ramma thứ III đã có chiếu chỉ chuẩn thuận cho 1350 người VN sang tỵ nạn do bị đàn áp tôn giáo, đồng thời cho họ ở lại khu vực vốn đã cấp cho những người Việt chạy trốn chiến tranh trước đó mấy chục năm đang sống ở khu vực Samsen và Bang Phô ở Băng cốc ngày nay như ta vẫn thường thấy.”

Sau khi chiến thắng nhà Tây sơn vào năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi vua, bắt đầu vương triều nhà Nguyễn với quốc hiệu Việt Nam và phần lãnh thổ rộng lớn như hiện nay. Khi vua Gia Long qua đời năm 1820, thì vua Minh Mạng lên ngôi và kể từ năm 1825, vua Minh Mạng ban hành dụ cấm đạo Thiên Chúa và đã coi đó là tai họa lớn cho đất nước.

Do chính sách đàn áp Thiên chúa giáo hết sức nặng nề, nên kể từ đó đã có rất đông người theo đạo Thiên chúa giáo ở VN đã buộc phải bỏ chạy sang Thái lan để lánh nạn. Bà Apha Phinaphasid nhận định:

“Thời kỳ đàn áp người theo tôn giáo Thiên chúa cũng vậy, người Việt nam chạy sang nước Thái đông lắm. Bây giờ ở các tỉnh Ayuthya hay Chanthburi vẫn còn rất nhiều người là hậu duệ của những người công giáo chạy sang từ lúc đó. Người Việt nam thời đó ở tỉnh Chanburi có xây nhà thờ công giáo lớn nhất Thái lan ở đấy đấy.”

Đây là thế hệ người Việt chính thức đầu tiên ở Xiêm thời đó.

Hiện nay, ở khu vực Samsen, Bangpho ở trung tâm Bangkok có một cộng đồng của những người Thái gốc Việt sinh sống. Tuy nhiên do điều kiện sinh sống ở Thái lan đã quá lâu, hơn nữa những người này kết hôn với người Thái hay người Hoa nên đến nay hầu như tất cả những người Việt thuộc thế hệ này đã không còn nói được tiếng Việt nữa. Ngoài ra ở đây có một khu chợ có bán một số mặt hàng thực phẩm, món ăn VN và còn có ngôi nhà thờ Thánh Phanxicô Xavie do giáo dân gốc Việt lập nên từ năm 1851. Ở đây bây giờ là điểm hội tụ của các giáo dân người Thái có gốc VN ở Bangkok.

Bà Areeya VongPasert một cư dân ở khu vực Samsen cho biết cuộc sống của bà, bà nói:

“Thế hệ của bà nội tôi vẫn nói được tiếng Việt, nhưng bây giờ tới chúng tôi thì không nói được. Ngày xưa khu vực này đông người Việt lắm, nhưng bây giờ con cháu họ đã giàu có đi mua nhà ở chỗ khác hết rồi. Chúng tôi biết mình là người gốc Việt vì mình thường đi lễ nhà thờ của người Việt và thích ăn giò, bánh chưng… hiện có bán ở khu vực này. Thế thôi”

Nói về cuộc sống hiện tại cũng như các khó khăn của người gốc Việt trước đây, bà Areeya VongPasert cho biết:

“Ngày xưa cách chỉ đây 30-40 năm thôi người gốc Việt thường bị nghi kỵ là hoạt động cộng sản, nên ngày ấy khu vực Samsen này họ kiểm soát dữ lắm. Cũng vì trước đây người Thái biết mình là người VN thì họ không thích, nên cha mẹ nhắc chúng tôi tránh nói tiếng Việt. Nhưng đến bây giờ thì khác, mình cũng như những người Thái khác đều thỏa mãn với cuộc sống hiện tại của bản thân mình. Con cháu bây giờ được học hành và có nghề nghiệp, thu nhập khá, tuy vậy cũng còn có các khó khăn khác trong cuộc sống thì là điều không thể tránh được.”

Trả lời câu hỏi bà có quan tâm đến tình hình ở VN hay không?

Bà Areeya VongPasert thấy rằng, do không biết tiếng Việt nên những gì bà biết cũng chỉ qua truyền thông Thái lan, tuy vậy bà cũng mong có một ngày được sang thăm VN. Bà nói:

“Không, tôi không quan tâm cái đó nhưng khi nào có điều kiện tôi cũng muốn được đi du lịch VN một lần cho biết. Nhưng bây giờ nhiều tuổi đi lại chắc cũng khó.”

Trong thời đại toàn cầu hóa, vấn đề hội nhập của các cộng đồng cư dân là một vấn đề bình thường. Tuy vậy, vấn đề giữ được bản sắc và đời sống văn hóa của cộng đồng người Việt ở các nước, hoàn toàn không đơn giản và những cái đó ngày cũng dần mai một đi theo dòng chảy của thời gian.

Vừa rồi các quý vị thính giả vừa nghe một số thông tin liên quan thế hệ những người Việt nam đầu tiên sang định cư ở Thái lan từ thế kỷ thứ XVIII. Trong phần tới, Anh Vũ xin gửi tới quý vị cuộc sống của thế hệ thứ người VN đến định cư ở Thái lan trong thời gian chiến tranh thế giới lần thứ 2. Xin kính mời quý vị theo dõi.

Anh Vũ, thông tín viên RFA 
2015-07-07

(RFA)

0 comments:

Post a Comment